Dawniej rodziny wielopokoleniowe, zamieszkujące jedno gospodarstwo domowe, były normą. Wychowywaliśmy się w tym samym domu, co nasi rodzice i dziadkowie. Pokolenia pomagały sobie, uczyły się od siebie, oddziaływały na siebie. Jak to wygląda dzisiaj? Czy poszczególne pokolenia nadal uczą się od siebie? Czy i dlaczego pogłębiły się różnice międzypokoleniowe? Czym są pokolenia X,Y,Z i do którego z nich należymy?
Czym jest pokolenie?
Mianem pokolenia określamy grupę osób, które urodziły się w podobnym okresie czasu (dawniej był to okres około 20-25 lat, obecnie różnice międzypokoleniowe skracają ten okres). W jednym pokoleniu ludzie ukształtowani są przez podobne przeżycia (np. wojnę), w związku z tym cechuje ich podobne podejście do życia, system wartości.
Mimo, że "moda" na rodziny wielopokoleniowe w jednym domu już przeminęła i pragniemy szybko usamodzielnić się oraz opuścić rodzinny dom, pokolenia nadal istnieją, poszczególni ich przedstawiciele różnią się od kolejnych pokoleń i nie da się ukryć, że różnice te się pogłębiają. Każdy z nas bez trudu wyjaśni, co rożni nas od pokolenia naszych dziadków, rodziców czy naszych dzieci. Inaczej komunikujemy się z osobami z naszego pokolenia, a inaczej z osobami młodszymi czy starszymi.
Dlaczego łatwiej nam komunikować się na poziomie swojego pokolenia?
Jest tak wiele przyczyn. W ramach jednego pokolenia mamy do czynienia z osobami w takim samym lub podobnym wieku, jesteśmy na podobnym etapie życia, mamy podobne problemy (np. rozterki wieku nastoletniego, problemy młodych mam, rodziców dorosłych dzieci, itp.). Z rówieśnikami i osobami w podobnym nam wieku posługujemy się tym samym językiem. Do małego dziecka z młodszego pokolenia mówimy językiem prostym dla niego zrozumiałym. Z kolei do babci mówimy również innym językiem, nie używamy wielu zwrotów dla nas potocznych, związanych np. ze środowiskiem IT. Poza językiem różni nas też podejście do życia, problemy z jakimi się zmagamy. Inne zadania rozwojowe stoją bowiem przed dziećmi w wieku szkolnym, inne przed nastolatkami, młodymi dorosłymi, rodzicami czy dziadkami w podeszłym wieku.
Pokolenia: BB oraz X,Y,Z
Obecnie wyróżniamy 4 rodzaje pokoleń, Warto dowiedzieć się, co cechuje osoby do nich zaliczane oraz ustalić, do jakiego pokolenia my się zaliczamy.
1. Pokolenie BB (baby boomers) - osoby urodzone w latach 1946-1964
To pokolenie ludzi, którzy przyszli na świat w ciągu 20 lat po zakończeniu II wojny światowej. Nazwa wiąże się z wyżem demograficznym w tamtym czasie, gdy minęło zagrożenie wojną, drastycznie zwiększyła się ilość urodzeń (żywych). Osoby urodzone w 20-leciu powojennym to obecni 50-60-70-latkowie, osoby dorosłe, dojrzałe, posiadające ugruntowaną pozycję życiową i zawodową, rodziny, dzieci, wnuki, nierzadko również prawnuki. Wielu z nich nadal pracuje, na stałe czy dorywczo, inni opuścili już rynek pracy i pozostają w spoczynku zawodowym, na emeryturze czy rencie. Są to ludzie, którzy przyszli na świat w czasach pozornie bezpiecznych ale trudnych. W tym okresie bowiem nasz kraj odradzał się po wojnie ale w czasach komunizmu, co dalekie było od dorastania w wolnym kraju.
Jakie wartości są ważne dla członków pokolenia BB?
Na pewno z uwagi na okres, w jakim urodzili się i dorastali istotne są dla nich:
- zdrowie i dobre samopoczucie;
- rodzina, bliscy, spędzanie z nimi czasu;
- pracowitość, ambicja, posiadanie dobrej, stałej pracy, która daje satysfakcję i pozwala na utrzymanie się;
- zaradność życiowa, odpowiedzialność za to, co robimy;
- równość wszystkich wobec siebie.
Jacy są członkowie pokolenia BB w życiu prywatnym i zawodowym?
Na pewno cechuje ich:
- empatia, chęć bycia z bliskimi, wspierania ich;
- duża motywacja do działania, pracowitość i sumienność;
- wiara w swoje możliwości;
- koncentracja na osiąganiu celów;
- poszerzanie swoich kompetencji i możliwości;
- wiara w to, że sukces zależy od wytrwałości i ciężkiej pracy;
- preferowanie komunikacji bezpośredniej.
2. Pokolenie X - osoby urodzone w latach 1965-1980
To pokolenie dzieci członków pokolenia BB. Obecnie są to 40-50 latkowie, posiadający zwykle ugruntowaną pozycję życiową i zawodową oraz dzieci, które dorastają albo się usamodzielniły. Dzieciństwo i młodość przedstawicieli pokolenia X przypadają na czas drugiej połowy XX wieku, a sama nazwa nawiązuje do tajemnicy, niewiadomej… czyli matematycznej zmiennej X. Owszem, okres ich dorastania był czasem zmian i niewiedzy, w tym czasie zaczęły intensywnie rozwijać się technologia, to na czas ich dojrzewania przypadła era pierwszych komputerów, łączy internetowych, maili, SMS-ów…
Pokolenia w rodzinie
Pokolenie X wkracza więc w nową epokę: erę komputeryzacji, cyfryzacji, nowoczesnych technologii, które - jak czas pokaże - zdominują kolejne pokolenia.
Jakie wartości są ważne dla członków pokolenia X?
Na pewno istotne są dla nich:
- zdrowie i dobre samopoczucie;
- rodzina, posiadanie dzieci;
- posiadanie dobrego wykształcenia;
- znalezienie pracy, która pozwoli na zarabianie pieniędzy ale i elastyczność, możliwość spełnienia zawodowego i osobistego;
- odpowiedzialność za swoje czyny;
- bycie osobą zaradną, przedsiębiorczą, aktywną i kreatywną;
- bycie osobą otwartą na nowości ale jednocześnie nieco sceptyczną - osoby z pokolenia X ostrożnie podchodzą do nowych technologii, korzystają z nich zwykle bardzo pragmatycznie.
Jacy są członkowie pokolenia X w życiu prywatnym i zawodowym?
Na pewno cechuje ich:
- chęć do podejmowania wyzwań, do próbowania tego, co nowe ale i zwracanie się w stronę tradycji, korzystanie z doświadczeń ubiegłych pokoleń;
- samodzielność, kreatywność, zaradność życiowa;
- korzystanie z nowych technologii w celu ułatwienia sobie życia;
- większa mobilność, elastyczność niż w pokoleniu rodziców BB;
- stosowanie jasnych, klarownych komunikatów, chętnie wykorzystywanie formy SMS do przekazywania krótkich wiadomości, co jest tożsame z bardziej dynamiczniejszym tempem życia niż w pokoleniu BB.
3. Pokolenie Y - osoby urodzone w latach 1981-1999, zwane millennialsami / pokoleniem cyfrowym
To pokolenie dzieci pokolenia X, obecnie są to osoby w wieku 25-40 lat, czyli ludzie dorośli ale o różnej pozycji życiowej i zawodowej, czasami już ugruntowanej, a czasami dopiero w fazie tworzenia. Nie mniej jednak są to ludzie, którzy przyszli na świat w momencie, gdy świat i nasz kraj wychodziły z kryzysu, uspokajała się sytuacja polityczna i gospodarcza, następował nowy ład, świat wchodził w nowe tysiąclecie. Ludzie Ci dorastali na przełomie wieków, a czas ich młodości to okres intensywnej cyfryzacji i komputeryzacji, rozwoju internetu oraz innych cyfrowych mediów, upowszechniania się nowoczesnych form przekazu i komunikacji.
Jakie wartości są ważne dla członków pokolenia Y?
Na pewno istotne są dla nich:
- zdrowie i dobra kondycja;
- rodzina, posiadanie dzieci, szczęśliwego życia w związku;
- posiadanie dobrego, najlepiej kierunkowego wykształcenia (preferowane wyższe);
- posiadanie dobrej pracy, która pozwoli nam się realizować;
- wysoka jakość życia;
- troszczenie się o naturę, klimat;
- elastyczność, swobodna w myśleniu i działaniu;
- posiadanie ciekawych doświadczeń życiowych oraz realizowanie swoich marzeń i pragnień.
Jacy są członkowie pokolenia Y w życiu prywatnym i zawodowym?
Na pewno cechuje ich:
- chęć do rozwijania kompetencji i umiejętności, również w postaci dokształcania się;
- umiejętne łączenie ról prywatnych i zawodowych (partner-rodzic-pracownik), przeplatanie się tych ról w związkach;
- postrzeganie pracy jako źródła utrzymania ale i sposobu na życiowe spełnienie, zauważa się tendencję do rezygnowania z pracy na etacie na rzecz spełniania marzeń o własnym biznesie;
- lepsza znajomość języków obcych, lepsze wykształcenie niż w przypadku ich rodziców;
- chętne wykorzystywanie nowych technologii w życiu, w pracy, komunikowania się;
- preferowanie krótkich, jasnych komunikatów i chętne korzystanie z komunikacji online;
- duża mobilność, elastyczność, kreatywność w działaniu;
- dużą chęć do podróży, poznawania nowych miejsc, ludzi.
4. Pokolenie Z - osoby urodzone w latach 2000-2012
Do pokolenia Z (zoomerzy) należą dzieci członków pokolenia X i Y - to osoby nastoletnie oraz maksymalnie 20-kilkuletnie, które uczą się, pracują lub powoli wkraczają na rynek pracy. To ludzie, którzy urodzili się i dorastali w erze komputerów i najnowszych technologii, nie znają świata bez internetu, telefonów komórkowych czy social mediów.
Jakie wartości są ważne dla członków pokolenia Z?
Na pewno istotne są dla nich:
- poznawanie nowych ludzi, cieszenie się prestiżem, sława, bycie lubianym w społeczeństwie;
- bycie aktywnym, kreatywnym, przedsiębiorczym, zaradnym;
- posiadanie ciekawych doświadczeń życiowych;
- wysoka jakość życia;
- różnorodność w życiu;
- mobilność, elastyczność.
Jacy są członkowie pokolenia Z w życiu prywatnym i zawodowym?
Na pewno cechuje ich:
- otwartość na to, co nowe, chętne poznawanie nowych rzeczy, miejsc, ludzi, odchodzenie od tradycji na rzecz tego, co nowoczesne;
- preferowanie pracy indywidualnej, korzystanie w niej ze zdobyczy technologicznych;
- poszukiwanie stabilizacji w czasach trudnych gospodarczo.
Oczywiście na pokoleniu zoomersów się nie kończy, lata mijają, rośnie kolejne pokolenie, a mianowicie osoby urodzone po 2013 roku zaliczane są już do pokolenia Alfa. Obserwuje się, że jego członkowie - obecnie osoby maksymalnie 10 letnie - są jeszcze bardziej nastawione na świat komputeryzacji, co na pewno wpłynie na ich funkcjonowanie w przyszłości. Jednocześnie obserwuje się ponowne zwracanie się do tradycji: wartości, rodziny, panuje moda na ekologię, dbanie o środowisko.
Trudno jednoznacznie określić, jak będzie wyglądało dorosłe życie osób z pokolenia Z czy Alfa. Wiele zależy od tego, jak wiele młodzi ludzie zechcą przejąć wartości z pokolenia swoich rodziców i jak przełożą je na ówczesny świat.
Porozumienie międzypokoleniowe
Czy jest szansa na porozumienie międzypokoleniowe babci z pokolenia BB, która pamięta czasy krótko po wojnie, mamy z pokolenia X, która stara się wpisać we współczesne wymagania, łącząc role prywatne i zawodowe, dorosłej córki z pokolenia Y, która skończyła szkołę i wkracza na rynek pracy i uczennicy z pokolenia Z, która zaczyna naukę w szkole podstawowej?
Wiele zależy od nas samych, różnic pokoleniowych nie da się ukryć ani wymazać - one są i zawsze będą ale właśnie na tym polega urok pokoleń: każde z nich jest inne i może przekazywać kolejnym swoją wiedzę i doświadczenia. Obecnie obserwuje się zmienną tendencję, czasami to przedstawiciele młodszego pokolenia uczą starsze. Czujemy się momentami lepsi i mądrzejsi, bo mamy internet, a nasi rodzice czy dziadkowie nie poruszają się w sieci tak sprawnie, nie rozumieją pojęcia aplikacji i wielu skrótów, których używamy na co dzień. Naszym zadaniem jest przekazywać im naszą wiedzę w sposób dla nich zrozumiały i użyteczny. Z drugiej jednak strony warto pochylić się i nad tym, co mają nam do przekazania, łączenie ich wiedzy i doświadczeń i możliwościami, jakie daje współczesny świat może pomóc nam budować lepszą rzeczywistość. A to z kolei może okazać się najlepszym co możemy zrobić… dla przyszłych pokoleń.