Szowinizm - czym jest? Szowinizm męski, przykłady

SzowinizmSzowinizm kojarzy się nam z poglądem mężczyzn na ich wyższość nad kobietami. Tak naprawdę jest to pojęcie szersze, a męski szowinizm to tylko jeden z jego rodzajów. Warto dowiedzieć się, czym jest szowinizm i z jakimi pojęciami można go powiązać.

Co to jest szowinizm?

Mianem szowinizmu określa się przekonanie o wyższości swojej osoby, swojej grupy społecznej, społeczności czy narodu nad innymi. To skrajna forma patriotyzmu, bardzo silny nacjonalizm. To wiara w wyższość swoją nad innymi, jest ona wręcz chorobliwa. Dla szowinisty każdy mu podobny jest idealny, najlepszy, a każdy, kto jest inny jest gorszy. Na myśl przychodzi nam oczywiście myślenie wielkich przywódców, z Adolfem Hitlerem na czele - i bardzo słusznie, jego poglądy były fanatyczne i szowinistyczne. Obecnie terminu szowinizmu używamy w kontekście przekonania mężczyzn o ich wyższości nad kobietami. Co ciekawe, szowinizm kobiecy i wiele innych jego rodzajów również istnieją.

Męski szowinizm

Istotą męskiego szowinizmu jest przekonanie, że mężczyźni są lepsi od kobiet. Szowinizm może przybierać również wiele form, w tym nawet formę… fobii! Z męskim szowinizmem można powiązać kilka terminów:

  • Mizoginia, czyli chorobliwa niechęć do przedstawicielek płci pięknej, zakrawającej nawet o nienawiść. Osoba na nią cierpiąca (zwykle mężczyzna choć zdarzają się i kobiety) ma różnorodne podłoże, może bowiem wynikać z lęku przed kobietami lub traumatycznymi przeżyciami, np. złym traktowaniem przez matkę lub zawodem miłosnym.
  • Androcentryzm, czyli przekonanie, że to mężczyzna stawiany jest w centrum, a kobieta jest mu podległa.
  • Patriarchalizm, czyli przekonanie, że to mężczyzna powinien być dominujący w życiu społecznym.

Warto również wspomnieć o terminie macho: odnosi się ono do silnych i zdecydowanych mężczyzn, pewnych siebie i będących opiekunami własnych rodzin. Macho to mężczyzna to tendencjach przywódczych, dominator.

Kobiecy szowinizm

Kobiecy szowinizm to z kolei przekonanie zupełnie odwrotne: panie są zdecydowanymi zwolenniczkami poglądu, że to one są lepsze od mężczyzn. Z tym terminem warto powiązać feminizm, czyli całą ideologię skupioną wokół równości mężczyzn i kobiet. Przyświeca jej przekonanie, że panie powinny być traktowane tak samo jak panowie, powinny mieć dokładnie takie same prawa, a te często są pomijane. Feministki są pewnymi siebie kobietami, które jawnie sprzeciwiają się dyskryminacji płciowej. Warto wspomnieć również o mizoandrii, czyli niechęci do mężczyzn, przyjmującej niejako postać fobii. To bardzo silne uprzedzenia do przedstawicieli płci męskiej. Ciekawym zjawiskiem jest również matriarchat, czyli ustrój polityczny i społeczny, w jakim władza należy do kobiet.

Rodzaje szowinizmu

Poza szowinizmem męskim i kobiecym warto poznać również inne odmiany tej postawy. Poniżej krótki opis każdej z nich.

Szowinizm narodowy
Jest niestety dość często spotykany, to skrajna forma myślenia nacjonalistycznego. Obejmuje przekonanie, że własny naród jest najlepszy, wyjątkowy - to megalomania wobec własnego narodu, jednocześnie połączona z nienawiścią i nierzadko również agresją wobec innych narodów. Odmianą jest szowinizm etniczny, czyli piętnowanie konkretnych grup i kultur, np. przedstawicieli kultury romskiej.

Szowinizm rasowy
Przekonanie, że nasza rasa jest najlepsza z jednoczesną dyskryminacją innych ras, piętnowanie innych ze względu na kolor skóry. Formy tego szowinizmu są różnorodne, inne osoby mogą podlegać mobbingowi w pracy, mogą spotykać się z jawnymi aktami agresji słownej czy fizycznej, np. być obrażane, krytykowane publicznie, popychane.

Szowinizm gatunkowy
To jawna dyskryminacja innych gatunków, zwykle zwierząt przez człowieka. Spotykany jest również w pewnej formie międzygatunkowej w świecie zwierząt.

Szowinizm generacyjny
To przekonanie, że nasze pokolenie jest lepsze od poprzednich, zwykle tak o starszych pokoleniach sądzą młodsze, np. jesteśmy lepsi bo mamy komputery, internet, telefony komórkowe, nowocześniejsze samochody itp.

Szowinizm - przykłady odmian myśli szowinistycznej

Szowinizm występuje również w wielu innych formach, niektóre są nam z historii bardzo znane. Należy go powiązać z takimi pojęciami jak:

Faszyzm
To doktryna polityczna, która powstała w czasach międzywojennych we Włoszech, głosiła kult państwa i odrzucała myśl demokratyczną. Potępiał również liberalizm i jego celem było wprowadzenie terroru państwowego oraz stworzenie silnego państwa z autorytarnym przywódcą.

Ksenofobia
To lęk przed obcymi, przed cudzoziemcami, osobami nieznanymi. Ksenofob pogardliwie odnosi się do innych narodów czy ras ponieważ po prostu się ich obawia.

Rasizm
To dyskryminacja innych ras, czyli pogląd, że nasza rasa jest lepsza od innych, np. dyskryminacja osób czarnoskórych. Rasista uważa, że pomiędzy poszczególnymi rasami istnieją wyraźne różnice, zwłaszcza intelektualne. Rasizm jest poglądem oficjalnie potępionym przez Organizację Narodów Zjednoczonych (ONZ) oraz UNESCO.

Antysemityzm
Jest to postawa niechęci wobec konkretnego narodu, a dokładniej Żydów i osób żydowskiego pochodzenia, wynika zazwyczaj ze stereotypów myślowych i innych uprzedzeń. Przejawem myśli antysemickich jest dyskryminacja ludności żydowskiej oraz liczne prześladowania, np. które miały miejsce w czasie i po II wojnie światowej.

Homofobia
To niejako fobia przed osobami homoseksualnymi, czyli negatywne emocje, które odczuwamy wobec osób homoseksualnych - niechęć, pogarda, a wręcz nienawiść i wstręt - które wynikają z lęku przed nimi, np. mężczyzna obawia się, że homoseksualny mężczyzna będzie się nim interesował. Korzeni homofobii zwykle upatruje się w wychowaniu oraz poglądach religijnych. Jej przejawami jest jawna niechęć, dyskryminacja oraz agresja słowna i fizyczna wobec takich osób. Warto wspomnieć również o transfobii, czyli analogicznie: lęku przed osobami transseksualnymi, który przejawia się w negatywnej postawie wobec nich. W ich zwalczanie bardzo zaangażowane są środowiska LGBT.